“Als het nodig is, en het bij de cliënt past, werk ik ook met confrontaties. Zou u wel veranderen? U bent nu toch al jaren gewend om te roken!? De cliënt zal hierop zelf beargumenteren wat het belang is om te stoppen, of te minderen met roken. En die argumenten kan ik weer omzetten in wensen of doelen.” Een interview met een oud collega.
Toen ik in de tachtiger jaren in de verslavingszorg werkte en Motiverende Gespreksvoering daar zijn intrede deed interviewde ik Mariëtte, een collega hulpverlener.
Ik was erg benieuwd naar hoe zij MI zou omschrijven en wat het haar in haar werk bracht. Onlangs herlas ik het interview en was ik blij verrast; de inhoud is nu nog net zo actueel.
Daarom deel ik het graag met jullie.
Waaraan merkt een cliënt dat je MI doet?
“De cliënt voelt zich zeer gehoord en krijgt erkenning voor zijn (of haar) probleem. Hij voelt zich positief geprikkeld. En zal merken dat zijn doelen belangrijk zijn.
Hij zal ook merken dat het gesprek meer samen met de hulpverlener verloopt. Samen met de cliënt haal ik namelijk de motivatie van hem of haar naar boven.
Waarom is dit belangrijk?
“In mijn werk ervaar ik dat de motivatie van de cliënt in eerste instantie extern is. Er zijn geldproblemen, lichamelijke klachten of relatieperikelen. Dat is waar de cliënt mee binnen komt. Wat ik tracht is de externe motivatie naar binnen te halen, intern te maken. Onder ander door de vraag te stellen: Wat vind je er zelf van?
Uiteindelijk formuleert de cliënt zijn klachten in wensen. ”
Uiteindelijk formuleert de cliënt zijn klachten in wensen.
Hoe doe je dit?
“Ik stel ontzettend veel vragen, open vragen om de cliënt zelf te laten verwoorden wat er in hem of haar leeft en hoe hij of zij zijn huidige situatie zelf waardeert. Vervolgens laat ik cliënten nadenken over de gewenste situatie door doelen en wensen te bepalen. Ik werk veel op het whiteboard. De doelen en wensen die de cliënt formuleert schrijf ik daar op. Dan help ik hem in keuzes maken en prioriteiten stellen. De volgende stap is om daar samen met de cliënt een voor hem of haar realistisch tijdpad aan te hangen.
In ieder geval schrijven de cliënten veel op bij mij. Zo laat ik ze ook de voor- en nadelen van veranderen op papier zetten. Dat wat op schrift staat, vormt een mooi aangrijpingspunt voor de moeilijkere momenten.
Regelmatig herkader ik wat de cliënt zegt. Dan geef ik andere (positieve) bewoordingen aan dat wat de cliënt zegt. Als een cliënt zichzelf bijvoorbeeld kwalijk neemt dat hij of zij te veel piekert, herkader ik dat in: Je overweegt je keuzes heel goed!?
En vraag dan of dit klopt.
Als het nodig is, en het bij de cliënt past, werk ik ook met confrontaties. Dan confronteer ik een cliënt met zijn of haar eigen gedrag. Het is ook ‘de advocaat van de duivel’ die dan aan het woord is: Zou u wel veranderen? U bent nu toch al jaren gewend om te roken!? De cliënt zal hierop zelf beargumenteren wat het belang is om te stoppen, of te minderen met roken. En die argumenten kan ik weer omzetten in wensen of doelen.
Ook instructies en voorlichting geven horen erbij… Maar voordat ik dit doe heb ik eerst onderzocht hoe de ander het wil/kan. En daarop pas ik mijn advies aan.”
Bestaan ongemotiveerde cliënten?
“Ik heb geleerd dat een ongemotiveerde cliënt niet bestaat, want dan doe ik als hulpverlener iets niet goed. Het is aan mij om te kijken waar ik mijn cliënt intern kan prikkelen. Iedere cliënt is ergens voor gemotiveerd, anders zat hij of zij niet bij mij.”
Het is aan mij om te kijken waar ik mijn cliënt intern kan prikkelen.
Hoe ga je dan om met de ja-maars …?
“Als ik ja, maar…- klanten heb, ben ik niet goed bezig met MI. Ik zit dan niet meer op een lijn met mijn cliënt en sluit niet meer aan bij de motivatie van de cliënt. Ik weet van mezelf dat ik dan te snel ben gegaan.”
Wat doe je daar dan vervolgens mee?
“Soms benoem ik dan dat ik te snel ga, of dat ik dat niet had mogen zeggen. Ik haal het naar mezelf toe. Als ik achteraf merk dat ik te snel ben gegaan, kom ik daar in een volgend gesprek op terug. Ik ‘ontschuldig’ de cliënt.“
Ik ‘ontschuldig’ de cliënt.
Wat is het eerste dat je leert als je met MI wilt gaan werken?
“Afleren om je eigen koers te varen, je eigen doelen na te streven. Je leert als eerste dat je moet uitgaan van de cliënt. Je gaat erop aansturen dat je cliënt gaat doen wat hij of zij goed vindt.
Als je op de motivatie van de cliënt zelf kunt komen heb je 50% winst. Jouw oordelen en overwegingen op de klant loslaten helpt niet.
Welke kreet hoort volgens jou bij MI?
“Herkennen – erkennen (intern maken) en dan in actie komen. Laat de cliënt zelf dingen in overweging nemen en de balans opmaken van de voor – en nadelen van het veranderen. Stimuleer de cliënt tot nadenken over!
En: go slow! Je gaat stap voor stap. En als mijn cliënt een paar passen terug gaat, dan doe ik dit ook. Het is niet altijd eenvoudig, maar wel noodzakelijk om constant aansluiting te houden bij mijn cliënt.”
Stimuleer de cliënt tot nadenken over!
Wil je dit soort blogs ook in je mailbox ontvangen?
Meld je dan hier aan voor mijn Maandelijkse Motivatie Mails.
Check m’n aanbod
- Workshop ‘Minder praten, meer effect’, een interactieve kennismaking met Motiverende Gespreksvoering – online
- Praktijkdag: 1 dag herhalen en oefenen om je MI steeds meer eigen te maken.
- Basistraining MI: Leer makkelijker motiveren, waardoor behandeldoelen beter worden bereikt.
- Telefonisch opfrishalfuurtje – gratis: Voor een praktische vraag over Motivational Interviewing/Motiverende Gespreksvoering.